Από τον Γιώργο Β. Σαρρή λάβαμε μήνυμα του σχετικά με τη δημοσίευση στη σελ.2 στο φ.108 της ΦΩΝΗΣ μας με τον παραπάνω τίτλο. Επισημαίνει και έχει δίκιο το δυσανάγνωστο του σχετικού κειμένου και μας το στέλνει σε word για ανάρτηση και ευανάγνωση του. Με ευχαρστίες στο φίλο Γιωργο για την παρέμβαση του, αναρτάμε το σημαντικό αυτό ιστορικό κείμενο όπως μας; το έστειλε.”
ΚΥΜΗ τη 28 Φεβρουαρίου 1880
Αγαπητέ φίλε
Εγνωρίζατε ήδη ότι ως εκ της εν Ευρώπη (Γαλλία ιδίως) ζητήσεως και καταναλώσεως των Κυμαϊκών Οίνων οι της παρελθούσης εσοδείας παραχθέντες εν τοις Δήμοις Κυμαίων Κοτυλαίων και Κονιστρίων, προεστοιχίσθησαν με την εξαιρετικήν τιμήν των Δρ. 13-14 και 15 τινές κατά βαρέλλαν και εν μέρει μεν δι΄ εντοπίων πλοίων εξήχθησαν ήδη έμεινον δε περί τας 30 χιλ. περίπου βαρέλας να εξαχθώσιν ήδη εκ της τοιαύτης δε υπερτιμήσεως των οίνων ο ατυχής ούτος τόπος και η ναυτιλία του επιστεύθη ότι έμελον να ανακύψουν και ορθοποδήσουν, βάσκανος όμως δαίμων ζηλεύσας την τύχην των, εις μείζονα δυστυχίαν αύθις έρριψεν αυτούς αίφνης.
Κατόπιν χειμώνος δριμυτάτου και συνεχούς επί τριμηνίαν σχεδόν, επανειλημμένων τρικυμιών, προξενησασών ναυάγια εις Κυμαϊκά πλοία διαλυθέντα και ζημιωσασών έτερα τέσσαρα αβαρίας παθόντα επιστεύθη προς στιγμήν παρ’ όλων ότι αδρώτατα αποδοσάσης της Κύμης και ναυτηλίας της τον φόρον εις τον Ποσειδώνα θα έμενε πλέον ανενόχλητος τοσούτω μάλλον όσω και ο καιρός από της 25 λήγ. μηνός ιδίως ήρξατο δεικνύων σημεία, ενθυμίζοντα την ζωογόνον άνοιξιν και εν τούτοις ύστερον από τας λαμπράς και ωσεί μεσούντος Μαίου δύο συνεχείς ωραίας ημέρας της 24 και 25 Φεβρ. ανατέλλει η 26 και 27 αυτού αποφράδες και καταστρεπτικαί δι’ ημάς, από της μεσημβρίας της 26 ενώ η θάλασσα ήτο ήρεμος άρχεται πνέων άνεμος Βορειοανατολικός Γρεγο- Λεβάντης ο σφάκτης, ως λίαν εκφραστικώς εδώ καλείται της Κύμης, ταράττει την ηρεμίαν, αυτής ανυψοί εις βαθμόν πρωτοφανή και απολύτως απίστευτον κατά την εποχήν ιδίως ταύτην τα κύματά της και καθίσταται μία τρικυμία ομοίαν της οποίας ουδ’ οι υπεργεγηρακότες ενθυμούνται άνθρωποι ναύται εν λέμβοις καθήμενοι αρπάζονται υπό των κυμάτων ως τα φύλλα των δένδρων υπό ανέμου και ρίπτονται εις την θάλασσαν και μετά μεγάλου κόπου κατορθούται η διάσωσίς των τα πλοία ωθούμενα υπό των εξαγριομένων κυμάτων χάνουν την ισοροπίαν των μεταβάλλονται τα αγκυροβολήματά των και συγκρούονται προς άλληλα μετά προφανεστάτου δε κινδύνου κατωρθούται η εις αυτά επιβίβασις ανθρώπων και η ενεργεία τούτων απομάκρυνσις των συγκρουομένων.
Το αποτέλεσμα δε της τοιαύτης πρωτοφανούς τρικυμίας ήτις εξηκολούθησεν εφ’ όλης της ημέρας της νυκτός και της επιούσης μέχρις εσπέρας ότε κάπως εμετριάσθη και σήμερον εξακολουθή εν μετριώτητι, ιδού δυστυχώς οποίον. Ναυάγια ένδεκα εντοπίων ήτοι των εξής: Βρίκιον 11 περίπου χιλιάδων κοιλών, Αθηνά, ανήκον εις τους Κ. Ζαχαρούς και αδελφούς Λούλη. Βομβάρδα 5 σχεδόν χιλιάδ. Κοιλών, Άγιος Γεώργιος ανήκουσα εις τους αδελφούς Γανώση και Μαρίνον. Γενόμενα την 26, την 27 δε τα εξής: Βρίκιον Ταξιάρχης ανήκον εις Γεωργιάδην και Πισίαν 10 σχεδόν χιλ. κοιλών. Βρίκιον Ευαγγελίστρια ανήκον εις τους Χριστοδούλου Λικούτση και Γανώσην 6-7 χιλ. κοιλών. Γολέτα ‘Ολγα 2 περίπου χιλ. κοιλών ανήκουσα εις τους αδελφούς Νικολούτσου, Γολέτα Αλκιβιάδης 5 σχεδόν χιλ. κοιλών ανήκουσα εις του αδελφούς Βογιαντζή περιέχων και έως 2 χιλ. οκάς έλαιον. Γολέτα ελπίς ανήκουσα εις τους Ρούσον και Κατσίκαν 2 ½ χιλ. κοιλών φορτωμένον οίνους ων η τύχη αγνοείται. Γολέτα Άγιος Ονούφριος ανήκουσα εις τους αδελφούς Στυλιανού 2 χιλ. κοιλών. Γολέτα Άγιος Γεώργιο, ίσης χωρητικότητας προηγουμένης ανήκουσα εις Μαντζώρον, γολέτα Ανάληψις 3 χιλ. κοιλών ανήκουσα εις Λάταρην και Μυλωνά, ης επνίγη και ο μένων παις και Γολέτα Νέα τύχη 5 χιλ. κοιλών ανήκουσα εις τους αδελφούς Ελευθερίου, δωδέκατο δε το πλοίον Γαμβάρα 450 τόνων ονόματο Άγιος Νικόλαος εκ Γαλαξιδίου ης εσώθη ημιθανές το πλήρωμα αλλ’ επνίγη δυστυχώς ο πλοίαρχος Γ. Βαβανάτσου.
Η παράλιος γραμμή από της θέσεως μεταξύ Λιαννή άμμω της Κύμης και Πλατάνας μέχρι πέραν της Πλατάνας μικρόν προς μεσημβρίαν του ποταμού «Ποταμιώτικον» λεγομένου παριστά ελεεινόν και σπαραξικάρδιον θέαμα διότι ουδέν άλλο παρατηρεί τις ή σώματα πλοίων συντετριμένων ως επί το πλείστον.
Είναι δύσκολον ίνα μη είπω αδύνατον να δυνηθή τις να περιγράψη το μέγεθος της τρικυμίας ταύτης σας λέγω μόνον ότι την νύκτα της 26 – 27 άπαντες σχεδόν διήλθον εγρυγορότες και έτοιμοι να εξέλθωσιν των οικιών των απειλουμένων να καταπέσωσι και κινουμένων τόσον ισχυρώς όσω ουδέ με τον ισχυρότατον σεισμόν
Ο φίλος σας
(Αναδημοσίευση ΕΥΡΙΠΟΣ 5 ΜΑΡΤΙΟΥ 1880)
ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ ΚΑΤΕΣΤΡΑΜΜΕΝΩΝ ΠΛΟΙΩΝ
