Είναι λοιπόν χρήσιμο να θυμηθούμε από πού προέρχονται και από ποιους ελέχθησαν για πρώτη φορά.

-Αιδώς Αργείοι: το λέμε όταν θέλουμε να καταδείξουμε αισθήματα ντροπής αναφερόμενοι σε κάποιο άλλο. Ειπώθηκε από το Στέντορα (σε έντονο ύφος) προς τους Αργείους κατά τη διάρκεια του Τρωϊκού πολέμου, με σκοπό να τους ανηψώσει το ηθικό όταν ο Αχιλλέας αποχώρησε από τη μάχη.

-Αντίπαλον δέος: το λέμε όταν αναφερόμαστε σε ισχυρό αντίπαλο. (Θουκυδίδης – Γ11).

-Από μηχανής θεός: μη αναμενόμενη βοήθεια, λύση, συνδρομή σε κάποιο πρόβλημα ή δύσκολη κατάσταση.   Προέρχεται από θεατρικό τέχνασμα στην αρχαία Ελλάδα που χρησιμοποιούσαν οι τραγικοί ποιητές όταν ήθελαν να δώσουν διέξοδο στην πλοκή του έργου και εμφάνιζαν ένα θεό σε εναέρια κατασκευή (γερανός).

-Αρχή άνδρα δείκνυσι: όταν οι πράξεις, τα έργα χαρακτηρίζουν τον άνθρωπο στον οποίο αναφερόμαστε. (Βίας ο Πριηνεύς, Σοφοκλής Αντιγόνη ).

-Ασκοί του Αιόλου: σε περιπτώσεις επικείμενων δεινών ή καταστροφών. Ο Αίολος έδωσε στον Οδυσσέα ένα ασκό, ο οποίος περιείχε ανέμους. Όταν λοιπόν οι σύντροφοι του Οδυσσέα άνοιξαν τον ασκό, απελευθερώθηκαν οι άνεμοι και παρέσυραν το πλοίο στο νησί των Λαιστρυγόνων.

-Αχίλλειος πτέρνα: αδύνατο σημείο.  Η φράση προέρχεται από το μύθο του Αχιλλέα, σύμφωνα με τον οποίο όταν η μητέρα του τον βύθιζε στο αθάνατο νερό, τον κρατούσε από τη φτέρνα, και παρέμεινε θνητός στο σημείο αυτό.

-Βίος αβίωτος: ζωή ανυπόφορη.  ( Χίλων ο Λακεδαιμόνιος ).

-Γαία πυρί μειχθή τω: σε περιπτώσεις καταστροφής, όταν θέλουμε να δώσουμε έμφαση.

-Γη και ύδωρ: υποδηλώνει περιπτώσεις υποταγής , πλήρους υποχώρησης, παράδοσης άνευ όρων.  Η φράση προέρχεται από τον Ηρόδοτο, σύμφωνα με τον οποίο οι Πέρσες απεσταλμένοι ζήτησαν από τους Σπαρτιάτες γη και ύδωρ σε ένδειξη υποταγής. (Ηροδότου Ιστορία  V 17-18).

-Γόρδιος δεσμός: αναφέρεται σε περιπτώσεις δύσκολων ή άλυτων προβλημάτων.  Η φράση λέγεται σε περιπτώσεις δύσκολων καταστάσεων, όπως με το Μέγα Αλέξανδρο και το «γόρδιο δεσμό», τον οποίο σύμφωνα με το χρησμό όποιος τον έλυνε θα γινόταν κυρίαρχος της Ασίας.

-Δαμόκλειος σπάθη: απειλητικές καταστάσεις.    Η φράση προέρχεται από επεισόδιο με τον τύραννο των Συρακουσών Διονύσιο και ένα αυλικό τον Δαμοκλή τον οποίο για να του δείξει πόσο επικίνδυνο ήταν το αξίωμα του τυράννου, τον έβαλε να καθίσει στο θρόνο, ενώ από πάνω του κρεμόταν ξίφος σε μια τρίχα αλόγου.

-Δρακόντεια μέτρα: αναφέρεται σε περιπτώσεις λήψης αυστηρών – σκληρών μέτρων.   Η φράση προέρχεται από το Δράκοντα (7ος αιώνας π.Χ.), αρχαίο νομοθέτη των Αθηνών, ο οποίος ήταν γνωστός για τους αυστηρούς και σκληρούς νόμους που επέβαλε.

-Έπεα πτερόεντα: αερολογίες, αβάσιμα επιχειρήματα.  Ομηρική έκφραση βασισμένη στην αντίληψη ότι τα λόγια όταν εκστομίζονται τα παίρνει ο αέρας. (Ομήρου Ιλιάδα Α 201).

-Επί ξυρού ακμής : στην κόψη του ξυραφιού, σε πολύ κρίσιμη κατάσταση, σε κρίσιμο σημείο. Ομηρική φράση η οποία ειπώθηκε από το Νέστορα στο Διομήδη στην προσπάθειά του να τον παροτρύνει για συμμετοχή στον πόλεμο εναντίον των Τρώων. (Ομήρου Ιλιάδα Κ 173).

-Εκατόμβη :  θυσία με πολλά θύματα, μεγάλη απώλεια.  Στην αρχαία Ελλάδα εκατόμβη ονόμαζαν τη θυσία στους θεούς με προσφορά από 100 βόδια. (Ομήρου Ιλιάδα Α 65).

-Ες αύριον τα σπουδαία : αναβολή, αργότερα θα ασχοληθούμε με τα σοβαρά ζητήματα ή θέματα.
Τη  φράση είπε ο Θηβαίος Αρχίας, όταν έλαβε το γράμμα που τον προειδοποιούσε ότι κινδυνεύει από τον Πελοπίδα. (Πλουτάρχου  Πελοπ. 10).

-Ή ταν ή επί τας :  ή θα τη φέρεις νικητής (την ασπίδα) ή θα σε φέρουν επάνω της νεκρό, δηλαδή ή θα επιτύχουμε, ή θα αποτύχουμε.  Τη φράση την έλεγαν οι Σπαρτιάτισσες μητέρες στα παιδιά τους, όταν τους έδιναν την ασπίδα για τον πόλεμο.  (Πλουτάρχου Λακεδαιμ. Αποφθ. 16).

-Ήξεις αφήξεις :  Λέγεται όταν κάποιος αλλάζει συνεχώς γνώμη. Η φράση προέρχεται από το χρησμό του μαντείου των Δελφών «ήξεις αφήξεις ου θνήξεις εν πολέμω». Η θέση του κόμματος πριν ή μετά το αρνητικό μόριο ου, καθορίζει και τη σημασία του χρησμού.

-Ιστός της Πηνελόπης : Λέγεται για έργο που δεν τελειώνει.  Η φράση είναι από την Οδύσσεια όπου η Πηνελόπη ύφαινε ένα ύφασμα την ημέρα και το ξήλωνε την νύχτα, θέλοντας να ξεγελάσει τους μνηστήρες μέχρι να γυρίσει ο Οδυσσέας από την Τροία. (Ομήρου Οδύσσεια Τ 149).

-Ιδού η Ρόδος ιδού και το πήδημα : Λέγεται για όσους υπερηφανεύονται και καυχώνται για ανεπιβεβαίωτα κατορθώματα και καλούνται να αποδείξουν ότι λένε την αλήθεια.   Η φράση προέρχεται από μύθο του Αισώπου, σύμφωνα με τον οποίο κάποιος ισχυριζόταν ότι κάποτε στη Ρόδο έκανε ένα πολύ μεγάλο άλμα και του ζήτησαν να το επαναλάβει.

-Κέρβερος :  Σκληρός , ανυποχώρητος.  Προέρχεται από το ομώνυμο τέρας που φύλαγε τον Άδη και δεν επέτρεπε την είσοδο.

-Κέρας Αμαλθείας : Παραπέμπει σε πλούτο, αφθονία υλικών αγαθών.   Η φράση προέρχεται από περιστατικό όπου
η Αμάλθεια έτρεφε το μικρό Δία με κέρατο κατσίκας γεμάτο γάλα και μέλι.

-Κομίζω γλαύκα εις Αθήνα : αναφέρεται όταν λέγονται ήδη γνωστά πράγματα. Η φράση λέγεται διότι στην Αθήνα η γλαύκα , η κουκουβάγια, ήταν γνωστή σαν σύμβολο της Αθήνας και εικονιζόταν παντού. (στους δρόμους, στα νομίσματα κ.λ.π., Αριστοφάνη ,Όρνιθες  301).

-Κόπρος του Αυγείου : Συγκεντρωμένες ατασθαλίες, ή καταστάσεις που δύσκολα διορθώνονται.
Η φράση προέρχεται από άθλο του Ηρακλή, κατά τον οποίο καθάρισε την κοπριά από τους στάβλους του Αυγείου.

-Κουτί της Πανδώρας : Εμφάνιση πολλών δεινών ταυτόχρονα.  Η φράση προέρχεται από τη μυθολογία, σύμφωνα με την οποία ο Δίας για να τιμωρήσει τους ανθρώπους έδωσε στην Πανδώρα ως δώρο ένα κιβώτιο γεμάτο με όλες τις συμφορές, με αποτέλεσμα μόλις το άνοιξε να βγουν όλα τα δεινά, εκτός από την ελπίδα.

-Κύκνειο άσμα : Η τελευταία ενέργεια ,πράξη, έργο κάποιου. Προέρχεται από το τελευταίο τραγούδι του κύκνου πριν το θάνατό του. (Πλάτωνος Φαίδων 84 Ε).

-Μέμνησο των Αθηναίων : Μην ξεχνάς αυτόν που πρόκειται να εκδικηθείς.  Τη φράση αυτή έλεγε καθημερινά ένας υπηρέτης στο Δαρείο υπενθυμίζοντας ότι έπρεπε να τιμωρήσει τους Αθηναίους, διότι συμμετείχαν στην πυρπόληση των Σάρδεων. (Ηροδότου Ιστορία  V 105).

-Μηδένα προ του τέλους μακάριζε : Μην βιάζεσαι να μακαρίσεις κάποιον πριν το τέλος.  Με αυτό σχολίασε ο Σόλωνας τους θησαυρούς του Κροίσου, όταν ο τελευταίος τους έδειξε με υπερηφάνεια. (Ηροδότου Ι 327).

-Μερίς του λέοντος : Αναφέρεται για το μεγαλύτερο μερίδιο. (Αισώπου μύθοι –λέων και αλώπηξ).

-Προκρούστειος Κλίνη : Εννοεί προσαρμογή κάποιας κατάστασης βάσει συμφέροντος. Προέρχεται από τον μυθικό κακούργο Προκρούστη ο οποίος έδενε τα θύματά του σε κρεβάτι κι έπειτα τους έκοβε ή εξάρθρωνε τα πόδια, προκειμένου να τους φέρει σε ίσο μήκος με το κρεβάτι.